اگر فرهنگ ایرانی را از ما بگیرند، دیگر چیزی از ما باقی نمی‌ماند

به گزارش خبرنگار مهر، روز گذشته خبری اهالی فرهنگ به ویژه پژوهشگران و علاقه‌مندان فرهنگ عامه را اندوهگین کرد: ابوالقاسم فقیری درگذشت. باری گفته بود: «اگر فرهنگ ایرانی و فولکلور را از ما بگیرند، دیگری چیزی از ما باقی نمی‌ماند. فرهنگ عامه از آن جهت اهمیت دارد که پشت هر حرف مردم کوچه و بازار و هر قصه‌ای، یک نکته اخلاقی پنهان بوده و هست؛ مثل احترام به بزرگ‌تر.»

ابوالقاسم فقیری از روزنامه‌نگاران، نویسندگان و پژوهشگران برجسته فرهنگ عامه و فولکلور استان فارس بود که سهم مهمی در ثبت و ترویج فرهنگ بومی شیراز و نواحی فارس داشت.

فقیری در ۱۳ خرداد ۱۳۱۶ در محله لب آب شیراز زاده شد و تحصیلاتش را در همین شهر به پایان رساند. پس از فارغ‌التحصیلی، مدتی به تدریس در مدارس ممسنی و فهلیان مشغول بود. او فعالیت پژوهشی خود را از سال ۱۳۳۹ آغاز کرد و نتایج تحقیقات فرهنگ مردم فارس را ابتدا با همکاری مجله کوچه به مسئولیت احمد شاملو منتشر نمود. همچنین در رادیو و به‌ویژه روزنامه‌های «خبر جنوب» و «عصر مردم» شیراز فعال بود و طی دهه‌ها ده‌ها نفر را به سمت پژوهش در فرهنگ فولکلور فارس تشویق کرد.

او آثار فراوانی در زمینه فولکلور، قصه‌های عامیانه و آداب و رسوم مردم فارس منتشر کرد که برخی ازجمله آنها عبارتند از: قصه‌های مردم فارس (سه جلد)، بازی‌های مردم فارس، آداب و رسوم نوروزی در فارس، سیری در ترانه‌های محلی فارس، باورهای سرزمین مادری‌ام، عروسی در فارس، واسونک‌های شیرازی. در حوزه داستان‌نویسی نیز آثارش شامل این کتاب‌هاست: اجاق کور، خانه خانه خودمان، با خودم در راه بارونی، ننه پیرزن و عمو نوروز، آهو بچه خواب من، مردی که به حراج رفت، حکایاتی از کوچه ایام هفته.

فقیری فرهنگ عامه و قصه‌های مردم را سرشار از نکات اخلاقی پنهان می‌دانست و اعتقاد داشت اگر فرهنگ ایرانی و فولکلور را از ایرانیان بگیرند چیزی از هویت ملی باقی نمی‌ماند. او روش خود را مشاهده و ثبت بی‌واسطه زندگی مردم عنوان کرده و دغدغه‌اش پیوند مستحکم میان روایت‌ها و واقعیت‌های اجتماعی بوده است. فقیری همواره در سخنان و آثارش بر ارزش‌های معنوی و اخلاقی فرهنگ مردم فارس تاکید داشت.

او در این فیلم کوتاه داستانی از یک نوازنده در فرهنگ عامه را با لهجه شیرین خود تعریف می‌کند:

در سال ۱۳۹۲ به عنوان چهره ماندگار فارس و در جشنواره ایران زمین (۱۳۸۳) و جشن فرهنگ و هنر (۱۳۸۶) تقدیر شد. ابوالقاسم فقیری روز گذشته و در سن ۸۸ سالگی در تاریخ ۲۰ آبان ماه ۱۴۰۴ در شیراز درگذشت.

جامعه فرهنگ و ادبیات ایران نام او را به‌عنوان روایتگر و حافظ فرهنگ عامه فارس به یاد خواهد داشت.